COMPOL2

3GPP

3rd Generation Partnership Project

Projekt kilku organizacji standaryzacyjnych stawiający za cel rozwój systemów telefonii komórkowej trzeciej generacji (3G)

4K

4 Thousands Pixels

Nowy standard rozdzielczości filmów i grafiki komputerowej. Charakteryzuje się 4 tysiacami pikseli w linii horyzontalnej i min. 2 tysiącami pikseli w linii wertykalnej (zależnie od formatu). Oznacza to 4 krotnie większą liczbą pikseli w porównaniu do używanej rozdzielczości Full HD

AAC

Advanced Audio Coding

Algorytm stratnej kompresji dźwięku zaprojektowany jako następca MP3 w 1997 r

ADPCM

Adaptive Pulse – Code Modulation

Metoda kompresji cyfrowego zapisu dźwięku oraz technika kodowania sygnału analogowego do cyfrowej postaci PCM – wykorzystywana m.in. w G.726

AHDL

Advanced Hardware Description Language

Język opisu sprzętu o niskim stopniu abstrakcji przeznaczony do programowania układów FPGA i CPLD

AMR-WB+

Extended Adaptive Multi Rate – WideBand

Kodek audio opracowany dla streamingu i usług w systemach łączności mobilnej GSM. Częstotliwości próbkowania 16/24/48 kHz z rozdzielczością 16 bitów

ANOVA

Analysis of Variance

Analiza wariancji - metoda statystyczna określająca z jakim prawdopodobieństwem wyodrębnione czynniki mogą być powodem różnic między obserwowanymi średnimi grupowymi

API

Application Programming Interface

Interfejs aplikacji umożliwiający komunikowanie się różnym systemom ICT. Zazwyczaj jest to zbiór reguł i opisów bibliotek, struktur danych, klas obiektów i wymaganych protokołów komunikacyjnych.

ARP

Address Resolution Protocol

Protokół sieciowy służący m.in.do konwersji adresów IP na adres MAC, stosowany w sieciach Ethernet

ATRAC

Adaptive Transform Acoustic Coding

Metoda stratnej kompresji dźwięku opracowana przez Sony Copr. w roku 1992. Częstotliwość próbkowania wynosi 44,1 kHz z rozdzielczością 16 bitów. Kolejne wersje kodeka powstały w 2002 i 2006 roku

AUI

Attachment Unit Interface

Złącze, port - wymienna końcówka urządzenia interfejsu mająca 15 pinów do podłączenia kabla w Ethernecie.

AVC

Advanced Video Coding

Standard kodowania sekwencji wizyjnych przyjęty w roku 2003 – w ramach rekomendacji ITU-T H.264 - jako część standardu MPEG-4

BOOTP

Bootstrap Protocol

Protokół komunikacyjny typu UDP – początkowego ładowania systemu – umożliwiający komputerom w sieci uzyskanie z serwera niektórych danych, np. adresu IP. Rozwinięciem protokołu BOOTP jest DHCP

BWE

Bandwidth Extension

Technika rozszerzania widma m.in. wykorzystywana w oryginalnych metodach kompresji cyfrowych sygnałów fonicznych

CELP

Code Excited Linear Prediction

CELP jest popularnym określeniem dla klasy algorytmów wykorzystywanych w kodowaniu mowy. Modyfikacje tego algorytmu po roku 1992 znalazły zastosowa- nie w kolejnych kodekach G.728, G.729 itd.

CISC

Complex Instruction Set Computer

Określenie architektury procesora gdzie pojedynczy rozkaz mikroprocesora wykonuje kilka operacji niskiego poziomu. Do tej rodziny należą m.in. procesory x86.

CMOS

Complementary Metal-Oxid-Semiconductor

Technologia wytwarzania cyfrowych układów scalonych gdzie powierzchnia zajmowana przez jeden tranzystor mniejsza od 1 µm²

CNG

Comfort Noise Generation

Mechanizm generowania szumu tła, na poziomie 65 dB, w komunikacji głosowej dla wypełnienia ciszy wynikającej z przerw w przesyłaniu pakietów danych

CODEC

COmpressor – DECompressor

Urządzenie lub program służący do zmiany sposobu zapisu danych (najczęściej dźwięku i obrazu) tak aby zmniejszyć wielkość zbioru. Operacja może przebiegać w obu kierunkach

CRC

Cyclic Redundancy Check

Cykliczny kod nadmiarowy – system sum kontrolnych wykorzystywany do wykrywania przypadkowych błędów pojawiających się

CSMA/CD

Carrier Sense Multiple Access / Collision Detect.

Protokół wielodostępu z badaniem stanu kanału i wykrywaniem kolizji. Wykorzystywany jest przez urządzenie lub węzeł sieci do nasłuchu i kontroli linii transmisyjnej

CSTA

Computer-supported telecommunications applications

CTI

Computer Telephony Integration

Aplikacja integrująca telefon lub centralę PABX z komputerem działającym w sieci LAN/WAN – także łącze pomiędzy centralą telefoniczną a serwerem

DHCP

Dynamic Host Configuration Protocol

Protokół komunikacyjny opublikowany w 1993 roku umożliwiający hostom uzyskanie od serwera danych konfiguracyjnych, np. adresu IP hosta, adresu serwera DNS itp.

DMIF

Delivery Multimedia Integration Framework

Interfejs pomiędzy aplikacją i transportem, odpowiedzialny za transport w standardzie MPEG-4

DNS

Domain Name System

System nazw domenowych tłumaczący nazwę mnemoniczną na odpowiadający jej adres IP

DPLL

Digital Phase-Locked Loop

Cyfrowa pętla fazowa (sprzężenia zwrotnego) – najczęściej układ scalony o nieliniowych właściwościach i specjalizowanych zastosowaniach

DSP

Digital Signal Procesor

Rodzaj specjalizowanych procesorów do cyfrowej obróbki sygnałów. Najczęściej pojedynczy chip zawiera min. procesor, pamięć i przetworniki a/c i c/a

DSS1

Digital Subscriber Signalling System No. 1

System sygnalizacji stosowany w sieci ISDN. Informacje sygnalizacyjne przesyła się w kanale D z szybkością 16 lub 64 kb/s za pośrednictwem protokołu LAP-D

DTMF

Dual Tone Multi-Frequency

Sygnalizacja tonowa używana w urządzeniach telefonicznych do wybierania numerów, zdalnego sterowania i nawigacji IVR

E.164

zalecenie ITU-T dla planu numeracyjnego telefonów w sieci PSTN – maksymalnie 15 cyfr, prezentacja poprzedzona znakiem +

EBU

European Broadcasting Union

Europejska Unia Nadawców – organizacja skupiająca głównie publiczne stacje radiowe i telewizyjne 57 krajów Europy, Afryki Płn. i Bliskiego Wschodu

EPROM

Electrically Erasable Programmable RO Memory

Programowalny układ pamięci cyfrowej przechowujący swoją zawartość także po odłączeniu zasilania

ETSI

European Telecommunications Standards Institute

Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych – instytut standaryzacyjny typu “non-profit” powstał w 1988 roku. Uczestniczył w opracowywaniu takich standardów jak DECT, GSM, TETRA

FCS

Frame Check Sequence

Pole w protokołach komunikacyjnych (m.in. Ethernet, X.25, FR) służące do sprawdzania sumy kontrolnej ramki

FIR

Finite Impulse Response

Rodzaj filtru cyfrowego o skończonej odpowiedzi impulsowej – inaczej filtr SOI

FLAC

Free Lossless Audio Codec

Sposób bezstratnej kompresji dźwięku. FLAC nie usuwa żadnych danych ze strumienia audio. Kod źródłowy jest otwarty

FLV

Flash Video

Kontener multimedialny opracowany przez Macromedia dla dystrybucji plików video. Możliwe rozszerzenia plików w strukturze tego kontenera to flv, f4v, f4p, f4a, f4b

FSK

Frequency-Shift Keying

Modulacja częstotliwości dla sygnałów cyfrowych. Technologia transmisji danych cyfrowych wykorzystująca dyskretne zmiany częstotliwości.

FTP

File Transfer Protocol

Protokół komunikacyjny warstwy aplikacji stosu TCP/IP, umożliwiający dwu- kierunkowy transfer plików w układzie klient-serwer

G.165

rekomendacja ITU-T dla algorytmów cyfrowego usuwania echa, powstał w 1993 r, zastąpiony przez G.168

G.711

rekomendacja ITU-T dla kompresji głosu z przepływnością do 64 kb/s, występuje w wersji U i A

G.723.1

rekomendacja ITU-T dla kompresji głosu z przepływnościami 6,3 (MPC-MLQ) i 5,3 kb/s (ACELP)

G.726

rekomendacja ITU-T dla kompresji głosu z przepływnością do 32 kb/s (ADPCM)

G.728

rekomendacja ITU-T dla kompresji głosu z przepływnością 16 kb/s (LD-CELP), powstała w 1992

G.729a/b

rekomendacja ITU-T dla kompresji głosu z przepływnością 8 kb/s (CS-ACELP), kodek został opatentowany

H.225

rekomendacja ITU-T definiująca formaty transmisji strumieniowej oraz synchronizacji w sieciach o niegwarantowanej jakości usług, protokół komunikacyjny wykorzystywany w obszarze H.323

H.245

rekomendacja ITU-T definiujący procedury i protokoły kontrolne dla H.323

H.264

rekomendacja ITU-T dla kodowania sekwencji wizyjnych

H.323

rekomendacja ITU-T, obecnie protokół dla przysyłania danych multimedialnych w czasie rzeczywistym w sieciach pakietowych, opracowany w 1996 roku a w 1998 powstała wersja 2, uwzględniająca tworzenie połączeń multimedialnych w sieciach WAN

H.450

grupa rekomendacji ITU-T określająca dodatkowe usługi dla protokołu H.323 (takie jak zawieszenie połączenia czy przenoszenie wywołań)

HDL

Hardware Description Language

Język opisu sprzętu stosowany do opisu układów cyfrowych

HPF

High Pass Filter

Filtr górnoprzepustowy – układ elektroniczny, który przepuszcza sygnały lub składowe widmowe sygnałów złożonych powyżej założonej granicy częstotliwości

HTTP

Hypertext Transfer Protocol

Protokół przesyłania dokumentów hypertekstowych w sieci www . Korzysta on domyślnie z portu 80 protokołu TCP

HTTPS

Hypertext Transfer Protocol Secure

Szyfrowana odmiana protokołu HTTP. Korzysta on domyślnie z portu 443 protokołu TCP

IAX

Inter-Asterisk Exchange

Protokół VoIP w różnych wersjach łączący centrale Asterisk oraz telefony sprzętowe i programowe

ICMP

Internet Control Message Protocol

Internetowy protokół komunikatów kontrolnych, wykorzystywany najczęściej w kontroli transmisji i diagnostyce sieci IP

IEEE

Institute of Electrical and Electronics Engineers

Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników. Organizacja typu non-profit powstała w 1963 r., formułująca standardy techniczne w elektryce, elektronice i telekomunikacji, takie jak Ethernet (IEEE 802.3), WiFi (IEEE 802.11) itp.

IETF

Internet Engineering Task Force

Stowarzyszenie osób zainteresowanych ustanawianiem standardów technicznych i organizacyjnych w Internecie. Organizacja choć ma charakter nieformalny ma duży wpływ na organizację i przyszłość Internetu

IIR

Infinite Impulse Response

Rodzaj filtru cyfrowego o nieskończonej odpowiedzi impulsowej

IMT-Adv

International Mobile Telecomm-Advanced

Zbiór rekomendacji i warunków określonych przez ITU-R, dla sieci radiowych czwartej generacji. Sieci spełniające te wymagania określane są jako 4G.

IP

Internet Protocol

Protokół komunikacyjny warstwy sieciowej stosu TCP/IP, używany powszechnie w Internecie i sieciach lokalnych

ISA

Industry Standard Architecture

Standard ośmiobitowej magistrali oraz złącza kart rozszerzeń dla komputerów PC wprowadzony w 1981 roku

ISDN

Integrated Digital Services Network

Sieć cyfrowa z integracją usług. Technologia sieci telekomunikacyjnych PSTN służąca udostępnianiu usług cyfrowych bezpośrednio użytkownikom końcowym

ISP

In-System Programming

Rozwiązanie konstrukcyjne stosowane w układach PLD lub mikrokontrolerach umożliwiające zaprogramowanie układu bez demontażu systemu, w którym pracuje

ISP

Internet Service Provider

Dostawca oferujący usługę dostępu do sieci Internet

ITU-R

International Telecommunication Union –Radio-communication Sektor

Sektor Radiokomunikacji ITU

ITU-T

International Telecommunication Union –Tele-communication Standardization Sector

Sektor Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej odpowiedzialny za standardy telekomunikacyjne, takie jak G.xxx, V.xxx, H.xxx itp. Powstał w 1993 r. i zastąpił CCITT

JPEG

Joint Photographic Experts Group

Zespół ekspertów powstały w 1986 r z inicjatywy ISO i CCITT dla m.in. wydania rekomendacji dotyczącej metody kompresji statycznych obrazów rastrowych. Akronim ten oznacza też grupę powszechnie stosowanych formatów kompresji i zapisu obrazów statycznych

LAN

Local Area Network

Sieć łącząca komputery na ograniczonym obszarze – najczęściej lokal, budynek, kwartał. Najczęściej wykorzystywane technologie do budowy takich sieci to Ethernet i Wi-Fi

LDAP

Lightweight Directory Access Protocol

Protokół przeznaczony do korzystania z usług katalogowych, bazujący na standardzie X.500

LED

Light Emitting Diode

Dioda emitująca promieniowanie w zakresie światła widzialnego, podczerwieni i ultrafioletu

LLC

Logical Link Control

Sterowanie połączeniem logicznym – warstwa łącza danych w modelu OSI

LPAC

Linear Prediction Audio Codec

Sposób bezstratnej kompresji dźwięku. Kod źródłowy nie jest publicznie dostępny

LPC

Linear Predictive Coding

Liniowe kodowanie predykcyjne – algorytm kodowania głosu dla sygnałów mowy telefonii bezprzewodowej

LPF

Low Pass Filter

Filtr dolnoprzepustowy – układ elektroniczny, który przepuszcza sygnały lub składowe widmowe sygnałów złożonych poniżej założonej granicy częstotliwości

LTE

Long Term Evolution

standard bezprzewodowego przesyłu danych rozwijany przez konsorcjum 3GPP w sieciach telefonii komórkowej. Zwiększa on prędkość przesyłania danych i efektywność wykorzystania łączy radiowych

LZMA

Lempel-Ziv Markov Chain Algorithm

Algorytm bezstratnej kompresji danych opracowany przez Igora Pawlowa w 1999 r i wykorzystywany m.in. w programie 7-zip

MAC

Media Access Control

Sprzętowy adres karty sieciowej – Ethernet, Token Ring –unikalny, nadawany przez producenta danej karty podczas produkcji. Na pierwszych 3 bajtach jest zapisany vendor code (nazwa producenta), na pozostałych zaś unikatowy numer urządzenia

MGCP

Media Gateway Control Protocol

Jeden z protokołów sygnalizacyjnych wykorzystywany do transmisji głosu i obrazu w sieciach IP

MPEG

Moving Picture Experts Group

Grupa robocza Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej zajmująca się rozwojem standardów kodowania audio i wideo. Akronim ten oznacza też grupę powszechnie stosowanych formatów kompresji i zapisu dźwięku i obrazu

MPEG-4

Oznaczenie grupy standardów kodowania audio i wideo – rozwinięcie MPEG-1 i MPEG-2 - opracowanej przez zespół MPEG pod koniec 1998 roku.

MP3

MPEG-1/MPEG-2 Audio Layer 3

Algorytm stratnej kompresji dźwięku zapisanego w formie cyfrowej. Opracowany został w 1991 roku. Popularne określenie formatu pliku dźwiękowego.

MP4

MPEG-4 Part 14

Kontener multimedialny dla zawartości MPEG-4. Każdy plik tego formatu zawiera w sobie również odtwarzacz

NRZI

Non-Return to Zero Inverted

metoda przekształcania sygnału cyfrowego na sygnał fizyczny. W zero jedynkowym sygnale binarnym przełączenie poziomu sygnału fizycznego następuje wtedy gdy bit ma wartość 1, natomiast jeśli bit ma wartość0 wtedy poziom sygnału nie zmienia się.

OSI

Open Systems Interconnection

Precyzyjniej Model OSI opracowany przez ITU-T - opisuje strukturę komunikacji sieciowej. Architektura modelu wyodrębnia 7 warstw współpracujących ze sobą. Dla Internetu przyjęto uproszczony model OSI – TCP/IP zbudowany z 4 warstw.

PCM

Pulse-Code Modulation

Inaczej modulacja impulsowo-kodowa - metoda zamiany sygnału analogowego na cyfrowy. Polega ona na próbkowaniu z określoną częstotliwością sygnału analogowego i przedstawieniu każdej próbki za pomocą bitów słowa kodowego. Im większa częstotliwość próbkowania i im więcej bitów wykorzystujemy w słowie kodowym, tym bardziej sygnał cyfrowy odpowiada oryginałowi.

PGA

Programmable Gain Amplifier

Wzmacniacz o programowalnym wzmocnieniu. Wzmacniacze z cyfrową regulacją wzmocnienia należą do najpopularniejszych analogowych układów scalonych

PLL

Phase-Locked Loop

Pętla sprzężenia fazowego jest układem elektronicznym służącym do automatycznej regulacji częstotliwości

PNG

Portable Network Graphics

Rastrowy format plików graficznych opracowany w 1995 r jako następca formatu GIF po jego zastrzeżeniu przez Unisys. Format ten korzysta z bezstratnej kompresji danych graficznych

POTS

Plain Old Telephone Service

Podstawowa usługa telefonii tradycyjnej realizująca analogową transmisje głosu w paśmie od 300Hz do 3400Hz

PPP

Point-to-Point Protocol

Sieciowy protokół komunikacyjny służący do bezpośrednich połączeń węzłów sieci i prostego zestawiania tuneli

PSTN

Public Switched Telephone Network

Publiczna komutowana sieć telefoniczna regulowana standardami ITU-T

Q.931

rekomendacja ITU-T protokołu sygnalizacyjnego dla połączeń głosowych w telefonii ISDN

QoS

Quality of Service

Oceniona i opisana zgodnie z rekomendacją ITU-T E.800, wymagana jakość wybranej usługi telekomunikacyjnej

RAM

Random-Access Memory

Pamięć o bezpośrednim dostępie, w której możliwy jest wielokrotny i łatwy zapis, oraz gdzie przechowywane są aktualnie wykonywane programy i dane

RFC

Request for Comments

Zbiór dokumentów technicznych związanych z internetem i sieciami komputerowymi o charakterze wykładni i zaleceń jednak bez mocy oficjalnej. Publikowane są w witrynie RFC-Editor, każdy z unikalnym numerem

RISC

Reduced Instruction Set Computer

Nazwa architektury mikroprocesorów o zredukowanej do minimum liczbie rozkazów i trybów adresowania

ROM

Read-Only Memory

Pamięć półprzewodnikowa, z której możliwe jest tylko odczytwanie danych. W przeciwieństwie do pamięci RAM po zaniku zasilania zawartość pamięci nie zmienia się

RSVP

Resource Reservation Protocol

Protokół rezerwacji zasobów transportowych dla sieci usług zintegrowanych. Pozwala np. na rezerwację pasma dla sesji głosowych na każdym węźle wzdłuż trasy przesyłu danych

RTCP

Real-time Transport Control Protocol

Protokół wspierający protokół RTP w zakresie monitorowania dostarczenia i identyfikacji danych

RTP

Redl Time Protocol

Protokół transportowy czasu rzeczywistego. Opracowany w celu zapewnienia obsługi strumieni audio i wideo. Do jego zadań należy ustalanie kolejności, sterowanie buforem i synchronizacja czasu

SCCP

Skinny Client Control Protocol

Protokół komunikacyjny pomiędzy użytkownikiem Skinny a Cisco CallManagerem

SFD

Start-of-Frame Delimiter

Znacznik początkowy ramki sieci Ethernet w postaci sekwencji 8 bitów

SIP

Session Initiation Protocol

Dominujący obecnie protokół sygnalizacyjny VoIP. Został opracowany do nawiązywania połączeń między urządzeniami w telefonii rozproszonej za pośrednictwem sieci IP

SIP Trunk

Session Initiation Protocol Trunk

Rodzaj usługi telekomunikacyjnej zestawiającej wirtualny kanał łączący centrale telefoniczne

SMB

Server Message Block

Protokół typu klient-serwer – w systemie zapytań i odpowiedzi - służący udostępnianiu zasobów komputerowych

TAPI

Telephony Application Programming Interface

Interfejs współpracy pomiędzy urządzeniami telekomunikacyjnymi takimi jak centrale i serwery telekomunikacyjne a aplikacjami komputerowymi.

TCP/IP

Transmission Control Protocol / Internet Protocol

Uproszczony na potrzeby Internetu model komunikacji sieciowej obejmujący wiele protokołów i standardów ułożonych w 4 funkcjonalnych warstwach modelu OSI (aplikacji, transportowej, internetu i dostępu do sieci)

TFTP

Trivial File Transfer Protocol

Tzw. prosty protkół transferu plików. Nie posiada wielu fukcji protokołu FTP. Transmituje pliki do i z zasobu zdalnego.

THD+N

Total Harmonic Distortion plus Noise

Współczynnik oznaczający sumę zniekształceń harmonicznych i szumu mierzony dla sygnału sinusoidalnego. Poziom THD ogólnie akceptowany w technice audio wynosi poniżej 1%

TLS

Transport Layer Security

przyjęty standard w Internecie jako rozwinięcie protokołu SSL. TLS zapewnia poufność i integralność transmisji danych oraz uwierzytelnienie serwera i klienta. W wielu miejscach odwołuje się do certyfikatów X.509

VAD

Voice Activity Detection

Mechanizm rozpoznawania i wycinania ciszy wykorzystywany w transmisjach telefonii VoIP, GSM, UMTS

WMA

Windows Media Audio

System stratnej kompresji dźwięku stworzony przez Microsoft w efekcie konfliktów patentowych z twórcami MP3

WMI

Windows Management Instrumentation

Zestaw standardów i usług systemu Windows umożliwiających zarządzenie i dostęp do zasobów komputera oraz obsługę modelu wspólnych informacji, który opisuje obiekty funkcjonujące w środowisku zarządzania infrastrukturą przemysłową

WMV

Windows Media Video

System stratnej kompresji obrazu opracowany przez Microsoft